Sa isang madamdamin at nag-aapoy na pahayag, sumiklab ang damdamin ng komedyante, aktor, at dating pulitiko na si Anjo Yllana laban sa mga personalidad na may koneksyon sa kasalukuyang administrasyon, kabilang na sina Presidential Spokesperson Atty. Claire Castro,
at maging ang dati na niyang nakasagupa na si Senador Raffy Tulfo. Hindi man nagbabatikos nang direkta sa Pangulo, ang kanyang pambihirang talumpati ay nakasentro sa isang kontrobersiyal na suhestiyon: ang pagpapa-hair follicle test ni Pangulong Ferdinand “Bongbong” Marcos Jr. (PBBM) upang tuluyang maalis ang anino ng mga akusasyon ng paggamit ng ipinagbabawal na gamot.
Ang pahayag ni Yllana ay hindi lamang isang simpleng pagpuna; ito ay isang nag-aalab na depensa sa kanyang pagkatao at karapatan bilang isang ordinaryong Pilipino. Sa kanyang pananalita, sinimulan niya ang pagtugon kay Atty. Claire Castro, na diumano’y nagbigay-pahayag na si Yllana ay “walang karapatan” na magmungkahi ng ganitong aksyon para sa Pangulo. Ang komento ni Castro, ayon kay Yllana, ay tila isang matinding pambabatikos na tumapak sa kanyang dangal.
“Masakit pala magsalita si Auntie Claire. Oo, hindi ko alam kung yun talaga ang sinabi ni presidente…” ang kanyang panimula, na nagpapahiwatig ng pagkadismaya sa tindi ng naging reaksyon sa kanyang simpleng mungkahi.
Ang Puso ng Demokratikong Karapatan
Ang sentro ng pagtatanggol ni Yllana ay ang kanyang paniniwala sa saligan ng demokrasya. Para sa kanya, ang pagpuna o pagbibigay ng suhestiyon sa mga nasa pamahalaan ay hindi lamang pribilehiyo kundi karapatan ng bawat mamamayan.
“It is the right of every Filipino to be heard diyan sa gobyerno. It is a right na pakinggan niyo po kami,” mariin niyang iginiit.
Ang kanyang panawagan para sa hair follicle test ay hindi raw pag-atake, kundi isang “simple suggestion” na may layuning tulungan ang administrasyon na malinis ang pangalan ng Pangulo sa mata ng publiko. Ipinunto ni Yllana ang talamak na usap-usapan sa social media—ang mga komento ng “bangag-bangag”—na aniya ay nagiging nakakairita sa tenga at nakakahiya na sa ibang bansa.
Ito ang dahilan kung bakit, ayon kay Yllana, ang hair follicle test ay hindi dapat makita bilang pagdududa, kundi isang mahalagang kasangkapan upang “to disprove” ang lahat ng akusasyon at hinala. Ang isang negatibong resulta ay magiging pinakamabisang paraan upang patahimikin ang mga kritiko at basher.
“Pinagtatanggol ko nga si Presidente dito, eh… kasi po nakakairita na sa tenga, nakakahiya na sa ibang bansa na meron silang notion or hinala na baka nagagamit ang presidente natin,” paliwanag niya. Sa paningin ni Yllana, ang pagdududa sa Pangulo ay pagdududa sa buong bansa, kaya’t ang pagpapatunay ng kalinisan ay isang gawaing may kinalaman sa dangal ng Pilipinas. Ang kanyang mungkahi ay inilatag niya bilang isang “tulong” sa gobyerno, isang paraan upang “iangat ang presidente,” tulad ng panawagan ng administrasyon para sa pagtutulungan.
Ang Anino ng Nakaraan: Si Raffy Tulfo at ang Paninirang-Puri
Ang kasalukuyang laban ni Yllana laban sa mga opisyal ay nagbigay-daan din upang buksan niyang muli ang sugat ng nakaraan—ang kanyang hidwaan kay Senador Raffy Tulfo.
Sa kanyang pahayag, inalala ni Yllana ang insidente kung saan diumano’y sinira ni Tulfo ang kanyang pangalan at ang kanyang eskwelahan. Ang eskwelahan na ito, ayon kay Yllana, ay nagpapagaral ng libreng walang tuition sa maraming estudyante. Ang alegasyon noon kay Yllana ay isang uri ng paninirang puri na nagdulot ng malaking pinsala sa kanyang reputasyon at sa kanyang adbokasiya.
“Sinira ang pangalan ko. Sinira yung eskwelahan. Marami kaming pinag-aaral na libre, walang tuition,” pagbabalik-tanaw niya, na nagpapahayag ng lalim ng kawalang-katarungan na kanyang naramdaman.
Ipinunto niya na may mga abogado, tulad ni Atty. Claire Castro mismo noong hindi pa siya opisyal ng Malacañang, at si Atty. Labayan, na nagdepensa sa kanya at naghimay-himay na mali ang mga bintang ni Tulfo.
“Panoorin niyo na lang po si Auntie Claire Castro ah si Raffy Tulfo tungkol sa eskwelahan ko para makita niyo kung anong ginawa sa akin ni Raffy Tulpo,” hamon ni Yllana, na nagpapatunay na ang kaso ay dokumentado at napatunayan na hindi siya nagkamali.
Ang mga pangyayaring ito ang nagbigay-bigat sa kanyang kasalukuyang laban para sa karapatan, dahil may personal siyang karanasan sa pagiging biktima ng “paninirang-puri” o cyber libel, isang kaso na pinapayuhan siyang i-file laban kay Tulfo. Ang pag-uugnay sa dalawang hidwaan—ang sa nakaraan at ang sa kasalukuyan—ay nagpapakita na si Anjo Yllana ay hindi nag-aatubiling ipagtanggol ang kanyang sarili at ang kanyang prinsipyo laban sa sinumang may mataas na posisyon.
Ang Pag-amin at ang Prinsipyo
Sa gitna ng mainit na pagtatalo, inamin ni Yllana ang kanyang pagkakakilanlan sa pulitika. “Inaamin ko, DDS pa ako,” pagtatapat niya, na tumutukoy sa kanyang suporta noon kay dating Pangulong Rodrigo Duterte.
Ngunit agad niyang lininaw na ang kanyang nakaraang political preference ay hindi dapat gamitin upang baliwain ang kanyang kasalukuyang suhestiyon. Ang pagiging isang DDS ay hindi nangangahulugang wala na siyang “pakialam sa gobyerno.” Sa katunayan, ang kanyang pananaw ay lumalabas na mas makabayan kaysa maka-partido.
“Gusto ko nga kayong tulungan, eh. Gusto ko matanggal na sa isip ng tao na nagda-drugs po ang presidente. Kaya nga mag hair follicle test na kayo. Ipakita niyo, ‘Ayan, negative!’ para tumahimik na yung mga bashers niyo tungkol diyan,” ang kanyang matinding panawagan.
Tinutukoy niya ang kanyang sarili bilang isang “ordinary mamamayan” na “nakikiramdam sa mga nasa baba.” Ang kanyang pananaw ay nanggagaling sa punto ng mga karaniwang tao na apektado ng mga tsismis at kontrobersiya. Ang panawagan niya para sa transparency at accountability ay isang hudyat na ang publiko ay nangangailangan ng katiyakan mula sa kanilang mga pinuno.
Bilang pagtatapos, binalikan ni Yllana ang isyu ng kredibilidad na sinasabing ipinukol sa kanya ni Castro. “Wala akong credibilidad? That is your opinion. This is a free country. We are in a democratic country,” buong tapang niyang sinabi. Para sa kanya, ang personal na opinyon ni Castro o ng sinuman ay hindi maaaring maging batas o batayan para pigilin ang isang mamamayan sa pagpapahayag ng kanilang saloobin.
Ang emosyonal na pahayag na ito ni Anjo Yllana ay higit pa sa simpleng bangayan sa pagitan ng mga personalidad. Ito ay nagpapakita ng isang malalim na pagkabahala sa kalagayan ng bansa at isang matinding pagtatanggol sa kanyang personal na reputasyon. Nananatiling matatag si Yllana sa kanyang mungkahi, iginigiit na ang isang hakbang tungo sa pagpapatunay ng kalinisan ay isang hakbang tungo sa pagpapanumbalik ng tiwala at dangal, hindi lamang para sa Pangulo, kundi para sa buong bansa. Sa huli, ang kanyang laban ay sumasalamin sa laban ng bawat Pilipino para sa karapatan na magsalita at pakinggan. Ang kabanatang ito ay tiyak na magbubunsod ng mas malalim at mas mainit na diskusyon sa mga darating na araw.