Isang napakahabang kabanata sa pulitikal na kasaysayan ng Pilipinas ang tuluyan nang nagwakas. Noong Nobyembre 13, 2025, tahimik na binawian ng buhay si dating Senate President Juan Ponce Enrile, o mas kilala bilang JPE, sa kahanga-hangang edad na 101.
Ang kanyang paglisan ay hindi lamang nag-iwan ng puwang sa political landscape ng bansa; nagdulot ito ng matinding pagmumuni-muni at pagsusuri sa kanyang pitong dekada ng public service—isang career na maituturing na pinakamahaba, pinakamakulay, at pinakakontrobersyal sa kasaysayan ng Republika.
Kinumpirma ang balitang siya ay pumanaw matapos maulat na siya ay na-confine sa Intensive Care Unit (ICU) dahil sa pneumonia. Ang karamdaman ay tila simpleng pagtatapos sa isang buhay na malayo sa pagiging simple. Si Enrile, na ipinanganak noong Pebrero 14, 1924,
ay nakakuha pa ng kanyang P100,000 na Centenarian Cash Gift noong 2024, kasabay ng Valentine’s Day at kanyang ika-100 kaarawan, batay sa Centenarians Act of 2016. Ang kanyang longevity sa buhay ay nagpatunay sa kanyang survival instinct, na siya ring naglarawan sa kanyang survival sa pulitika.
Ang Legal Genius at ang Pagsisimula ng Power
Bago pa man siya naging sentro ng mga political storm, si Juan Ponce Enrile ay isang intellectual at legal prodigy. Sa University of the Philippines (UP), nagtapos siya ng Bachelor of Laws noong 1949 bilang valedictorian at cum laude. Sa parehong taon, ipinakita niya ang kanyang legal brilliance nang pumasa siya sa Bar Exam at nagtala bilang Number 11 bar topnotcher. Lalo pa niyang pinatibay ang kanyang kaalaman sa batas nang kumuha siya ng Master of Laws sa prestihiyosong Harvard Law School sa Massachusetts, USA, kung saan pinag-aralan niya nang malalim ang taxation at corporate law. Ang kanyang legal acumen ang nagbukas ng pinto para sa kanya sa mundo ng kapangyarihan.
Nagsimula ang kanyang karera sa serbisyo publiko noong 1966 bilang Under Secretary ng Department of Finance. Mabilis siyang umangat at nagsilbi bilang Secretary ng Department of Justice (1968-1970). Ngunit ang kanyang pangalan ay tuluyan nang humubog sa kasaysayan nang itinalaga siya bilang Secretary o Minister ng Department of National Defense noong 1972.
Ang Arkitekto ng Batas Militar: Isang Madilim na Kabanata
Ang pinakamalaking tatak na iniwan ni Enrile sa kasaysayan ng bansa ay ang kanyang papel sa deklarasyon ng Martial Law noong Setyembre 1972 sa ilalim ng administrasyon ni dating Pangulong Ferdinand Marcos. Ayon sa kasaysayan, si Enrile ay isa sa pangunahing tao na nasa likod ng deklarasyon. Bilang Defense Minister, nagkaroon siya ng malaking kontrol sa militar at sa implementasyon ng batas militar. Ang panahong ito ay nailarawan sa malawakang paglabag sa human rights, pagpatahimik sa mga kritiko, at excessive power ng militar. Ang pangalan ni Enrile ay naging synonymous sa iron fist ng diktadurya.
Gayunpaman, ang survival instinct at political dexterity ni Enrile ay muling nasubok at naipakita noong Pebrero 1986. Sa isang nakakagulat at makasaysayang move, umalis siya sa suporta ni Marcos at, kasama si dating Vice Chief of Staff Fidel Ramos, ay naging catalyst sa pagsiklab ng EDSA People Power Revolution. Ang kanyang pagtalikod sa rehimeng Marcos ang nagbigay ng moral legitimacy at lakas sa civilian uprising na nagpatalsik sa diktador. Ang kanyang papel sa EDSA ay nagpakita ng kanyang political chameleon na kakayahan—mula sa pagiging tagapagtanggol ng diktadurya tungo sa pagiging tagapagpalaya ng demokrasya. Ito ang contradiction sa kanyang legacy na patuloy na nagpapahirap sa mga historian at political analysts na bigyan siya ng iisang label.
Ang Political Survivor sa Senado at ang mga Kontrobersya
Matapos ang Rebolusyon, muling naglingkod si Enrile sa political arena bilang Senador (1987). Sa loob ng maraming termino, pinatunayan niya ang kanyang kakayahan bilang isang mambabatas, debater, at political strategist. Ang rurok ng kanyang senatorial career ay nang mahalal siya bilang Senate President noong 2008 at nagsilbing pinuno ng Upper House hanggang 2013. Sa panahong ito, kilala ang Senado sa kanyang assertiveness at independent streak.
Ngunit hindi rin nakatakas si Enrile sa mga kontrobersya. Noong 2013, nagbitiw siya bilang Senate President sa gitna ng matinding public outrage at imbestigasyon kaugnay ng Pork Barrel Scam—isang malawakang corruption scandal na sumira sa credibility ng maraming pulitiko. Ang akusasyon at subsequent legal battle ay isa sa mga stain sa kanyang mahabang career. Sa kabila ng mga akusasyon, ang kanyang legal skills at political influence ay nagpapanatili sa kanya sa limelight.
Ang Huling Full Circle sa Malacañang
Sa kabila ng kanyang edad at mga health issues, nanatili siyang aktibo sa pulitika. Ang huling political role ni Enrile ay nagbigay ng isang eerie full circle sa kanyang buhay. Noong 2022, itinalaga siya ni Pangulong Ferdinand “Bongbong” Marcos Jr. bilang Chief Presidential Legal Council (CPLC).
Ang kanyang paglilingkod sa anak ng dating pangulo na minsan niyang iniwan sa EDSA ay nagbigay ng huling twists sa kanyang saga. Ang appointment na ito ay nagbigay ng symbolic validation sa pagbabalik ng mga Marcos sa kapangyarihan at nagpapakita ng political pragmatism ni Enrile. Sa huling bahagi ng kanyang buhay, bumalik siya sa Malacañang, nagtatapos ang kanyang career sa kaparehong pangalan na nagbigay-hugis sa kanyang destiny at demise.
Ang pagpanaw ni Juan Ponce Enrile ay nagwawakas sa isang personal journey at nagtatapos sa isang makulay at kontrobersyal na kabanata ng Pilipinas. Ang kanyang legacy ay hindi madaling bigyan ng judgment. Siya ay isang legal genius na naglingkod nang may dedication, ngunit siya rin ang taong simbolo ng Martial Law at political survival. Ang kanyang buhay ay isang salamin ng pulitika ng Pilipinas: puno ng paradox, power, at walang humpay na quest for influence. Sa kanyang paglisan, tinitiyak na ang pangalan niya—Juan Ponce Enrile—ay mananatiling isa sa pinakapinagtatalunan at hindi malilimutang bahagi ng kasaysayan.