Ang Nakagigimbal na Propesiya: Sakuna at ang Isang Salita
Ang buong Pilipinas ay tila napuno ng pangamba at pag-aalala matapos kumalat sa social media ang isang video ng isang African pastor—na kalauna’y nakilalang si Pastor Perez Indy—na nagbigay ng isang nakakatakot na propesiya. Ayon sa kanyang hula, na diumano’y may psychic power at may precision sa detalye, daranas ang bansa ng matitinding kalamidad sa buwan ng Nobyembre at Disyembre. Kabilang dito ang typhoon na lulunod sa lahat ng bahay, at ang banta ng pagputok ng tatlong bulkan, na tahasang binanggit ang Mount Apo at Mount Banahaw.
Ngunit ang pinakamabigat na akusasyon na bumalot sa mensaheng ito ay ang ugat ng lahat ng kalamidad: “idolatry.” Tahasan niyang itinuro ang pagsamba sa rebulto at imahen—isang malinaw na pag-atake sa pananampalatayang Katoliko, na may malalim na tradisyon ng paggalang sa mga sagradong imahen. Ang akusasyong ito ay nagdulot ng matinding kalituhan at pagtatanong sa mga mananampalataya, na mistulang nag-uugnay sa kanilang paraan ng pagdarasal at debosyon sa pagbaba ng galit ng Diyos.
Hindi nagtagal, isang boses ang umalma laban sa tila mababaw at mapanirang pag-unawa na ito sa pananampalataya. Si Fr. Wendell Talibong, isang paring Katoliko, ay tumayo upang ipaliwanag at itama ang maling depinisyon ng idolatry, gamit ang pinakamataas na awtoridad ng pananampalataya—ang Catechism of the Catholic Church (CCC). Ang kanyang reaksyon ay hindi lamang isang pagtatanggol sa tradisyon ng Simbahan, kundi isang mas malawak na pagsisiwalat ng tunay na kalikasan ng idolatry na, sa kasamaang-palad, ay hindi lang nagaganap sa Pilipinas, kundi bumabalot sa buong mundo.
Pagdurog sa Maling Akusasyon: Ang Tunay na Depinisyon ng Idolatry
Para kay Fr. Wendell, ang pag-uugnay ng idolatry sa mga rebulto ay isang “very shallow” na pag-unawa. Ayon sa katesismo, ang idolatry ay hindi isang kasalanang limitado sa sinaunang paganismo o sa pisikal na pagsamba sa mga imahen ng mga pagans (na itinuturing ang rebulto bilang Diyos) (0:12:20). Sa halip, ito ay nananatiling isang “constant temptation to faith” (0:12:05).
Ayon sa CCC, ang ugat ng idolatry ay ang “human tendency to substitute created things for the creator” (0:06:30). Sa madaling salita, ito ay nangyayari kapag ang tao ay nagbibigay ng karangalan, pagtitiwala, at pag-ibig—na tanging sa Diyos lamang dapat ibigay—sa mga bagay na nilikha (0:14:44). Ang mga imahen ng santo, ang Mahal na Birhen, o maging si Hesus (tulad ng Señor Santo) ay hindi kailanman itinuturing ng Simbahan bilang Diyos, kundi representations lamang na nagpapaalala sa atin upang makipag-ugnayan sa tunay na Manlilikha (0:13:02).
Ang pagsamba sa mga sagradong imahen ay hindi idolatry sapagkat hindi sila ginagawang Diyos. Sa katunayan, sinipi ni Fr. Wendell ang Exodus 25:17-25 (0:14:23), kung saan ang Diyos mismo ay nag-utos na magpagawa ng mga rebulto ng Kerubin (anghel) para sa Ark of the Covenant—isang malinaw na katibayan na ang mga imahen ay required at hindi ipinagbabawal, basta’t hindi sila itinuturing na Diyos.
Ang Tatlong Anyo ng Idolatry na Nakikita sa Buong Mundo
Ipinaliwanag ni Fr. Wendell na ang idolatry ay isang “spiritual disorder” (0:23:03) at “orientation of the heart” (0:20:36), na hindi lamang nangyayari sa Pilipinas, kundi “in the whole world” (0:21:05). Ito ay may tatlong pangunahing anyo na konektado sa modernong buhay, at mas mapanganib kaysa sa inaakala:
Superstition (Pamahiin): Ito ay ang pagbibigay ng “magical power” sa mga pisikal na bagay, ritwal, o pormula, anuman ang kalooban ng Diyos (0:28:43). Kasama rito ang paggamit ng mga lucky charm o ang pag-uugnay ng bisa ng panalangin sa purong “external performance” lamang (0:27:41), nang walang interior disposition o “panloob na pagbabago” (0:29:50). Kung ang isang Katoliko ay nagrorosaryo o nagsasagawa ng debosyon mechanically o para lamang sa selfish ends (0:29:30), ito ay nagiging superstition—isang anyo ng idolatry. Ang mga taong gumagamit ng relihiyon bilang tool para kontrolin ang resulta, sa halip na relasyon ng pagtitiwala sa Diyos, ay nagkakasala ng idolatry (0:29:09).
Atheism and Secularism / Ang Dikta ng Relativism: Ito ang pinakamoderno at intelektwal na anyo ng idolatry—ang idolatry of the self (0:31:41). Ito ay nangyayari kapag ang tao ay nagiging “own reference point for truth, morality, and meaning” (0:32:27) at hindi na sinasamba ang Diyos, kundi ang “human autonomy” o ang sariling kapangyarihan at kalooban (0:31:49). Binanggit ni Fr. Wendell ang matinding babala ni Pope Benedict XVI, na tinawag itong “dictatorship of relativism” (0:33:11). Ang relativism ay ang paniniwala na walang absolute o universal truth (0:34:34)—na ang tama sa iyo ay tama na rin para sa iyo, kahit pa ito ay sumasalungat sa obhetibong katotohanan (0:35:54). Ang matinding panganib nito ay: “When nothing is true, power becomes the only measure of right and wrong” (0:36:41). Kapag walang katotohanan, ang gusto at sinasabi ng makapangyarihan ang siyang nagiging batas at katotohanan—isang malinaw na paglipat ng pagsamba mula sa Diyos tungo sa sarili at sa kapangyarihan.
Money and Materialism: Ito ay ang pagsamba sa salapi at mga materyal na bagay (Mammon), na siyang nagiging sukatan ng buhay at pinakamataas na mithiin (0:40:29). Ang materialism ay nagiging idolatry kapag ginagawa nating sentro ng ating buhay ang “wealth, comfort, and consumption” (0:40:29) at kapag ang tubo o kita ang nagiging eksklusibong pamantayan ng ekonomiya. Malinaw na sinabi ni Hesus: “You cannot serve both God and mammon” (0:40:39). Binigyang-diin ni Fr. Wendell na ang ganitong klase ng idolatry ang nagiging ugat ng katiwalian at political idolatry (0:40:47). Ang mga pulitikong durukot, na mas pinahahalagahan ang pera at kapangyarihan kaysa serbisyo publiko, ay nagkakasala ng idolatry. Ito ang mas malamang na dahilan ng pinsala sa Pilipinas (tulad ng poor flood control), at hindi ang pagdarasal sa harap ng sagradong imahen (0:40:51).
Ang Solusyon: Ang Orientasyon ng Puso
Ang matinding reaction ni Fr. Wendell Talibong ay nagbigay-linaw na ang mga sakuna ay hindi parusa dahil sa pagsamba sa mga rebulto, kundi bunga ng malalim at pangkalahatang spiritual disorder—ang idolatry of the heart na nagdudulot ng katiwalian, pagkamakasarili, at kawalan ng pagtitiwala sa Diyos.
Ang solusyon, ayon sa Simbahan, ay hindi ang pagtapon ng mga imahen, kundi ang pag-oorienta ng puso sa tanging Diyos lamang (0:43:02). Ayon sa Matthew 4:10: “You shall worship the Lord your God and him only shall you serve” (0:43:26).
Ito ay nangangahulugan na ang Diyos ang dapat unahin sa lahat. Kung ang cellphone, asawa, anak, sugal, o trabaho ang unang hinahawakan o iniisip pagkagising—at hindi ang Panginoon—mayroon ka nang dios-diosan (0:43:36). Ang pananampalataya ay hindi lamang pag-iwas sa mga idols, kundi ang pag-direkta ng puso nang buo sa Diyos (0:44:21).
Ang matapang na paliwanag na ito ni Fr. Wendell ay isang malakas na tawag sa lahat ng mananampalataya—Katoliko man o hindi—na suriin ang kanilang puso. Ang tunay na banta sa bansa ay hindi ang mga pisikal na rebulto na matatagpuan sa mga simbahan, kundi ang mga nakatagong dios-diosan ng kayamanan, kapangyarihan, sariling kagustuhan, at relativism na umiikot sa puso ng tao sa buong mundo. Ang krisis ay isang krisis ng ugat na espirituwal (0:36:24), at ang tanging antidote ay ang katotohanan na nakabatay sa pag-ibig ni Hesukristo (0:37:56), na nagpapalaya. Ito ang katotohanan na mananaig sa huli.