Sa bawat patak ng ulan at sa bawat pagtaas ng tubig sa mga kalsada ng Pilipinas, isang pamilyar na tanong ang laging namumutawi sa bibig ng mga mamamayan: “Nasaan ang bilyon-bilyong pondo para sa flood control?” Sa loob ng maraming taon, ang mga Pilipino ay nagtitiis sa sirang mga gamit,
nawawalang kabuhayan, at panganib sa buhay tuwing may bagyo. Ngunit sa pagtatapos ng taong ito, tila isang malaking sagot ang nagpakitang-gilas sa anyo ng isang dambuhalang imbestigasyon na naglalayong panagutin ang mga taong nasa likod ng hinihinalang malawakang katiwalian sa mga proyektong ito.
Ang Pagsabog ng Iskandalo
Habang abala ang lahat sa paghahanda para sa kapaskuhan, isang hindi inaasahang pasabog ang inilabas ng Department of Public Works and Highways (DPWH). Hindi na lamang ito simpleng bulong-bulungan o reklamo sa social media. Ayon sa pamunuan ng ahensya, dumaan na ang isyu sa isang masusing pagsusuri at imbestigasyon na nagresulta sa rekomendasyong sampahan ng kaso ang 87 indibidwal [01:15].
Ang mga kasong kakaharapin ng mga ito ay hindi biro—graft, malversation, plunder, at bribery. Ibig sabihin, may matibay na hinala na hindi lamang pagkakamali sa proseso ang naganap, kundi isang sistematikong paglustay sa pondo ng bayan na inilaan sana upang protektahan ang mga komunidad mula sa baha [01:26].
Sino-sino ang mga Sangkot?
Ang listahan ng mga inirerekomendang kasuhan ay naglalaman ng mga pangalang yumanig sa publiko. Kabilang dito ang mga dating matataas na opisyal ng gobyerno, dating mga mambabatas, senador, at maging mga kasalukuyang nakaupo sa pwesto [01:43]. Nadawit din ang ilang party-list at district representatives na sinasabing may direktang koneksyon sa mga maanomalyang proyekto [01:53].
Isa sa mga pinaka-kontrobersyal na personalidad na nabanggit ay ang tinaguriang “Flood Control Queen” na sa kasalukuyan ay nasa kustodya na ng National Bureau of Investigation (NBI) [02:26]. Bukod sa mga opisyal ng gobyerno, hindi rin ligtas ang mga pribadong contractor na sinasabing may malaking papel sa pagpili ng mga proyektong uunahin at sa paggalaw ng pondo [02:42].
Ang Lawak ng Korapsyon at ang Pagbawi sa Yaman
Hindi lamang parusa ang habol ng gobyerno sa pagkakataong ito. Ayon sa DPWH at Department of Justice (DOJ), layunin din nilang bawiin ang pera ng bayan. Sa kasalukuyan, tinatayang bilyon-bilyon na ang halaga ng mga assets na isinailalim sa “freeze order.” Kabilang dito ang libo-libong bank accounts, daan-daang insurance policies, at pati na rin mga air assets [06:11].
Nadagdag din sa listahan ng mga iniimbestigahan ang mahigit 200 motor vehicles at halos 200 real properties, gaya ng mga bahay at lupa, na hinihinalang binili gamit ang nakaw na yaman mula sa flood control projects [07:28]. Ayon sa mga otoridad, malinaw ang mensahe: hindi sapat ang kulong kung mananatili sa mga sangkot ang yaman na kinuha nila sa mamamayan [06:31].
Paglilinis sa Loob ng DPWH
Kasabay ng mga kasong kriminal, nagsasagawa rin ng malawakang paglilinis sa loob mismo ng DPWH. Umaabot na sa halos 60 opisyal at empleyado ang tinanggal sa pwesto o sinuspende dahil sa pagkakasangkot sa anomalia [05:30]. Ayon sa kasalukuyang kalihim, kailangang baguhin ang sistema upang hindi na maulit ang parehong problema [05:47].
Bilang bahagi ng reporma, inanunsyo ng DPWH ang isang malawakang recruitment program para sa mahigit 2,000 posisyon para sa mga accountant at engineer simula sa 2026 [08:36]. Target nilang kumuha ng mga bagong gradweyt mula sa mga unibersidad sa buong bansa upang magpasok ng “sariwang dugo” sa ahensya na walang bahid ng lumang sistema ng korapsyon [08:45].
Ang Depensa ng mga Nadadawit
Sa kabilang banda, may mga kampo rin na nagsimulang umalma sa mga akusasyong ito. Ang panig ni dating House Speaker Martin Romualdez ay iginiit na ang mga rekomendasyon ay hindi nangangahulugan ng pagkakasala at dapat dumaan sa tamang proseso ng Ombudsman [09:35]. Maging ang Independent Commission for Infrastructure (ICI) ay naglinaw na ang kanilang isinumite ay isang “referral” lamang at hindi isang pinal na hatol [10:08].
Ang Hamon sa Ombudsman at ang Pag-asa ng Bayan
Sa ngayon, nasa kamay na ng Ombudsman ang lahat ng ebidensya at dokumento [03:19]. Ang publiko ay naghihintay kung sino ang pormal na kakasuhan at kung sino ang tuluyang makukulong. Ayon sa mga opisyal, mas mabuti nang mabagal ang proseso basta’t sigurado ang ebidensya upang hindi ito mabasura sa korte [04:19].
Sa huli, para sa karaniwang Pilipino na patuloy na binabaha, ang tunay na tagumpay ay hindi lamang ang makitang may nakaposas, kundi ang makita ang mga kalsada na tuyo at mga pamilyang ligtas sa tuwing may bagyo. Ang kasong ito ay isang malaking pagsubok sa sistema ng hustisya sa Pilipinas—kung kaya nga ba nitong panagutin ang mga makapangyarihan at ibalik sa tao ang perang sadyang para sa kanila.
Habang hinihintay ang mga susunod na hakbang ng Ombudsman bago mag-pasko, nananatiling matalas ang mata ng publiko. Ang bawat update ay isang paalala na ang pondo ng bayan ay dapat mapunta sa serbisyo, hindi sa bulsa ng iilan. Ang laban sa flood control corruption ay laban para sa bawat Pilipinong nagnanais ng isang mas ligtas at mas matapat na gobyerno.