Ang gabi ng Disyembre 31, 2020, ay hindi lamang naghudyat ng paglipat ng taon, kundi nagbukas din ng isa sa pinakamainit, pinakamakirot, at pinakakontrobersyal na kaso sa kasaysayan ng Philippine contemporary current affairs: ang pagkamatay ng flight attendant na si Christine Angelica Dacera.
Sa edad na 23, si Dacera, isang cum laude graduate mula sa University of the Philippines Mindanao at miyembro ng cabin crew ng PAL Express, ay biglang nawala ang ningning ng kanyang kinabukasan sa loob ng isang bathtub sa Room 2209 ng City Garden Grand Hotel sa Makati.
Ang trahedya ay isang masalimuot na buhol ng ligal na kalituhan, magkasalungat na ebidensiya, malalim na emosyon ng isang nagdadalamhating pamilya, at matinding pressure mula sa publiko. Ang kaso ay umikot sa isang partikular na piraso ng ebidensiya: ang mga video footage,
kasama na ang kontrobersyal na actual video na nagpapakita kay Dacera na masayang nakikipag-ugnayan sa kanyang mga kasama sa huling oras ng kanyang buhay.
Ang Huling Sayaw ng Bagong Taon: Ang Kontrobersyal na Video
Ang video na pinag-ugatan ng maraming diskusyon ay diumano’y nagpapakita kay Christine Dacera na nagdiriwang ng Bagong Taon kasama ang kanyang mga kaibigan, karamihan ay miyembro rin ng cabin crew at gay. Ang mga kuha, na kumalat sa social media at naging sentro ng mga ulat, ay nagpakita ng isang masigla at komportableng Christine. Ang pagiging relaks at pagkamasaya niya sa piling ng kanyang mga kaibigan ay tila nagpapahiwatig na walang banta, lalo na mula sa mga kaibigan niyang nagdeklara na sila ay kabilang sa LGBTQ+ community at “walang gagawing masama sa kanya”.
Sa pananaw ng publiko, ang video na ito ang pinakamatibay na patunay ng sinasabing “walang foul play” na nangyari sa pagitan nina Dacera at ng kanyang mga kasamahan. Ipinakita nito ang normal na pagdiriwang, liban sa hindi inaasahang katapusan. Ngunit para sa pamilya Dacera, ang video ay nagsilbing masakit na paalala lamang ng isang buhay na ninakaw.
Ang Pagkakasalungat ng Ebidensiya: Rape-Slay vs. Natural Death
Ang kaso ay sumiklab nang ipahayag ng mga awtoridad ang posibilidad ng rape and homicide. Ito ay matapos makita ang ilang palatandaan ng karahasan sa katawan ng dalaga. Ayon sa mga ulat, may mga pasa, contusions sa tuhod, lacerations sa hita, at may bakas ng sexual contact (lacerations at sperm sa genitalia) bago siya natagpuan. Ang mga detalye ng pinsalang ito ay nagdulot ng agarang emosyonal na reaksyon at matinding galit mula sa publiko, na nagbunsod ng mabilis na pag-iimbestiga at paghahanap sa mga responsableng indibidwal.
Subalit, ang kwento ay nagkaroon ng shocking plot twist nang lumabas ang opisyal na medico-legal report ng Philippine National Police (PNP) Crime Laboratory. Ayon sa ulat, si Dacera ay namatay dahil sa ruptured aortic aneurysm, o pagkapunit ng pangunahing ugat ng puso. Ito ay ikinategorya bilang “natural death”.
Ipinunto ng ulat na ang malalang kondisyon na ito, na nagsimula na “a long time ago or maybe years” bago ang insidente, ay maaaring ma-trigger ng matinding pagtaas ng presyon ng dugo na dulot ng strenuous physical activities, o maging ng pagsusuka o pag-e-retching. Ang bigat ng puso ni Dacera na 500 grams, na mas mabigat kumpara sa normal na 300 grams, ay nagpapatunay umano sa kanyang undiagnosed hypertension, na lalong sumusuporta sa teorya ng natural na sanhi ng kamatayan.
Ang pagsasalungat na ito — ang nakakagulat na ebidensiya ng pinsala sa katawan laban sa isang opisyal na ulat ng natural na pagkamatay — ang nagpalawig sa kaso at naghati sa opinyon ng publiko at maging ng mga eksperto.
Ang Di-Matapos na Laban ni Sharon Dacera: Ang Sigaw ng Ina
Sa gitna ng ligal na kaguluhan at magkakaibang ulat, nanatiling matatag si Sharon Dacera, ang ina ni Christine. Mariin niyang tinututulan ang finding na namatay ang kanyang anak sa natural na dahilan. Sa isang televised interview, sinabi ni Ginang Dacera na kung makikita lamang ng lahat ang kalagayan ng bangkay ng kanyang anak, mararamdaman nila ang sakit na sinapit ni Christine.
“Para sa akin, ginahasa ang anak ko,” ang emosyonal niyang pahayag. Ayon sa kanya, may nakita siyang mga lacerations at pasa na hindi isinama sa unang autopsy report. Para sa pamilya, hindi lamang ang aneurysm ang dapat tingnan, kundi ang posibilidad na ito ay na-trigger ng assault o abuse bago siya mamatay. May hinala rin silang maaaring may inihalong droga sa inumin ni Christine.
Dahil sa pagdududa at panawagan ng pamilya, nagsagawa ng ikalawang autopsy ang National Bureau of Investigation (NBI). Ngunit naharap ang NBI sa hamon dahil ang labi ay na-embalsamo na, na nagpahirap sa pagkuha ng forensic evidence, lalo na upang matukoy kung may sexual abuse. Sa kabila ng kontaminasyon at deterioration ng mga labi, ipinilit ng NBI ang proseso upang makakuha ng anumang bodily fluid na makatutulong sa DNA test at toxicology report.
Ang matinding emosyon at pagpupursige ni Sharon Dacera ang nagbigay ng mukha sa laban para sa hustisya, na nagpapanatili sa kaso sa gitna ng pambansang diskurso sa loob ng maraming linggo. Ang kanyang determinasyon ay nagpapatunay sa walang katapusang pag-ibig at pagsasakripisyo ng isang ina.
Ang Ligal na Wakas, Ang Publikong Kwestiyon
Ang mataas na profile ng kaso ay humantong sa paghahain ng kasong rape with homicide laban sa labing-isang indibidwal na kasama ni Dacera. Marami sa kanila ay sumuko at pansamantalang inaresto, ngunit kalaunan ay pinalaya dahil sa kakulangan ng sapat na ebidensiya.
Ang opisyal na legal na konklusyon ay dumating noong Abril 23, 2021. Ang Makati Prosecutor’s Office ay tuluyang nag-dismiss sa rape and homicide cases laban sa mga akusado. Ang pangunahing dahilan? Kakulangan ng ebidensiyang sapat upang mapatunayan na nagkaroon nga ng sexual assault o panggagahasa.
Ang pagbasura sa kaso ay hindi nagdulot ng kapayapaan sa lahat. Para sa pamilya Dacera, ito ay isang injustice na nagpapahiwatig na ang katotohanan ay tila natabunan ng legalidad at teknikalidad.
Ang pagkamatay ni Christine Dacera ay hindi lamang isang simpleng ulat ng krimen. Ito ay naging salamin ng iba’t ibang isyu sa lipunan: ang kakulangan ng tiwala sa forensic investigation ng bansa, ang pagiging madali at viral ng impormasyon sa social media na nagpapabilis ng trial by publicity, at ang masalimuot na interaksyon ng mga salik tulad ng alcohol, health issues, at mga personal relationship sa isang trahedya.
Bagama’t tahimik na ang mga bulwagan ng korte at naibasura na ang mga kaso, ang misteryo ng gabing iyon sa City Garden Grand Hotel ay nananatiling nakabitin sa hangin. Ang mga huling tawa ni Christine, na nakita sa video, ay laging sasalungat sa malamig na katotohanang natagpuan siya sa isang bathtub.
Ang kaso ni Christine Dacera ay isang paalala na ang paghahanap sa hustisya ay madalas na isang matarik at masalimuot na daan, lalo na kapag ang katotohanan ay nakabaon sa ilalim ng maraming salungat na ebidensiya. Hindi man natin maibalik ang buhay ng isang flight attendant na puno ng pangarap, ang kanyang kuwento ay patuloy na magiging sigaw para sa mas malalim, mas transparent, at mas makatotohanang paghahanap ng hustisya sa bansa.