Kwento: Ang Gabing Binago ng Lupa
Sa isang maliwanag na gabi sa Barangay San Miguel, bayan ng Luntian sa lalawigan ng Leyte, nakatulog si Amalia kasama ang kanyang pamilya sa kanilang lumang bahay-luhang kahoy na itinayo pa ng kanyang mga lolo’t lola. Ang hangin ay banayad, at kumikislap ang mga bituin sa langit—wala ni isang hula na ang mundo sa ilalim nila ay unti-unting nag-iipon ng galaw.
Umabot ng ganap na ikalabing-isang gabi nang magsimulang manginig ang mga haligi ng bahay. Una’y maliit na kalog, ngunit sa loob ng ilang segundo, parang nagising ang lupa mula sa pagkakatulog. Tumama ang isang malakas na rumble na bumulusok sa sahig, pumutok ang kisame, at napalitan ng lagging kadena ng mga hagupit sa dingding.
“Mamatay na ako!” sigaw ni Amalia habang hinahawakan ang kanyang anak na si Matteo sa dibdib. Nagulat siyang makita ang dingding sa harapan nilang sala’y unti-unting bumigay, lumuwag, at bumaluktot. Sa loob ng ilang sandali, ang maliit nilang tahanan ay naging isang laberint ng sapilitang lagusan—mga pirasong kahoy at semento ang nagtulakan sa kanilang paligid.
Lumabas sila habang tinatangay ng lindol ang lupa. Ang matandang puno ng mangga sa bakuran ay iginulupad tulad ng dayami. Ang mga kapitbahay ay nagsigaw, nagpitlagan, at tumakbo sa daan. Mga bata, kababaihan, matatanda — lahat ay nagkagulo sa takot. Sa ilalim ng dilim, ang langit ay napuno ng alikabok at alon ng echoing na pagyanig.
Sa paggising nang ganap ang dagat sa malayo, may narinig silang malakas na dagundong — tila may dambuhalang halimaw sa ilalim ng tubig. Sa ilang sandali, isang mataas na alon ang sumambulat papasok sa baybayin. Mga bahay sa tabing-dagat, mga bangka, at mga pamingwit ay naglakbay papasok sa lupa. Ang dagat, na noong isang saglit ay tahimik, ngayo’y nang-aalimpuyo.
Sa gitna ng kaguluhan, may isang boses na kumilos kay Amalia: “Takbo! Takbo papalayo sa dalampasigan!” Hinawakan niya si Matteo, sumigaw, at pinilit bawiin ang kanyang mga paa palayo sa panganib.
Kinabukasan, natagpuan ang Barangay San Miguel na resembles ruins. Maraming bahay ang nagiba, mga lansangan ay may malaking bitak. Ang simbahan — na itinuturing na pugad ng pag-asa — ay kumalas ang tore, ang krus nito’y bumagsak sa gitna ng altar. Mga pinto at bintana ay nawasak, at kabahayan sa paligid ay nagkalat-pira.
Sa malawakang inspeksiyon, natuklasang ang lindol ay may lakas na humigit-kumulang 7.4 magnitude na tumama sa silangang bahagi ng Mindanao, na nagdulot ng malalakas na aftershocks at pinalawak na pagkaalarma sa marami.
Maaaring nagtataka ka: Paano na sa ating lupain?
Ang Pilipinas ay matatagpuan sa gitna ng Pacific “Ring of Fire,” kung saan nagbabanggaan ang mga tectonic plates at nagdudulot ng madalas na lindol. Sa taong 2025 lamang, isang malakas na lindol magnitude 6.9 ang yumanig sa Cebu na nagdulot ng higit sa 75 patay at libu-libong sugatan at mga sira sa gusali.
Ngunit noong ika-10 ng Oktubre, sumunod ang double quake sa Mindanao: magnitude 7.4 at 6.7–6.8, na nagdulot ng bagong takot sa mga mamamayan, lalo na sa Davao Oriental at mga karatig lalawigan.May mga tala ng mga landslide, pinsalang imprastruktura, at pinaniniwalaang pag-ulan ng lupa sa iba’t ibang dako.
Sa kwento ni Amalia, nakita niya kung paano nagbago ang isang ordinaryong gabi sa isang malagim na alaala. Ngunit higit pa diyan — may lihim sa ilalim ng lupa: sinasabi ng mga geologist na ang fault line na pumapailalim sa Bogo sa Cebu ay malalim, tahimik, ngunit may kakayahang maglabas ng enerhiyang iyon na kayang sirain ang buong bayan.
Maraming beses, ang lindol ay nag-iiwan ng bakas: sirang daan, malalaking bitak sa lupa, pagguho ng mga bundok, at – sa malubhang mga kaso – tsunami na parang dambuhalang alon na humahamon sa lupa. Ngunit may isang bagay na madalas nating kalimutan: kahit gaano kalakas ang pintig ng lindol, ang pinakamalalim na takot ay hindi laging nakikita — ito ang takot sa isang susunod pang dumating na lindol.
Sa pagtatapos ng araw, habang naglilinis sina Amalia at ang kaniyang komunidad sa mga labi ng dati nilang tahanan, may isang batang lalaki ang lumapit sa kanya at nagtanong: “Mama, babalik ba itong lindol mamaya?”
Hindi siya makatugon sa tanong na iyon. Pero alam niyang may isang bagay: sa ilalim ng katahimikan, may mga galaw — at may lihim ang lupa…
Ano ang susunod na sisigaw ng lupa sa Pilipinas?