Muling nag-init ang mundo ng pulitika sa Pilipinas. Sa isang nakakagulat na hakbang na tiyak na yayanig sa mga bulwagan ng kapangyarihan, pormal nang isinampa ni dating Senador Antonio Trillanes IV ang isang plunder case laban kay Senador Christopher Lawrence “Bong” Go. Ang kasong ito ay hindi lamang isang simpleng pagtatalo sa pulitika; ito ay isang seryosong akusasyon ng pandarambong na umaabot sa bilyun-bilyong piso—pondo ng bayan na umano’y napunta sa bulsa ng iilan. Ang aksyon ni Trillanes ay nagbukas muli ng mga sugat mula sa nakaraan at nagtatakda ng isang bagong yugto sa laban kontra korapsyon na matagal nang inaasam-asam ng taumbayan.
Ang bintang ni Trillanes ay nakatuon sa umano’y maanomalyang pagkakaloob ng mga kontrata sa imprastraktura ng gobyerno, partikular na sa mga proyektong idinaan sa Department of Public Works and Highways (DPWH). Ang mga kontratang ito, ayon sa dating Senador, ay nagkakahalaga ng P6.6 bilyon, at nakakuha umano nito ang mga kumpanyang pag-aari ng pamilya ni Senador Bong Go. Hindi ito ang unang pagkakataon na inakusahan si Senador Go, ngunit sa pagkakataong ito, iginiit ni Trillanes na mayroon siyang “airtight” na ebidensya na nagpapatunay na ang lahat ng elemento ng krimen ng pandarambong ay kumpleto at matibay.
ANG LAMAN NG AKUSASYON: P6.6 BILYONG ANOMALYA
Ang sentro ng plunder case ay ang pagdududa sa legalidad at proseso ng pagkuha ng kontrata ng CLTG Builders at Alfrego Builders and Supply, mga kumpanyang sinasabing pag-aari ng ama at kapatid ni Senador Go. Ayon kay Trillanes, ang mga kumpanyang ito ay nakakuha ng malawakang proyekto mula 2007 hanggang 2018. Ang pinakakontrobersyal na punto ay ang paratang na ang mga kumpanya ay walang kinakailangang contractor’s license o kaya naman ay lumampas sa pinapayagang limitasyon ng kanilang lisensya para magsagawa ng napakalaking proyekto. Ang ganitong paglabag ay hindi lamang teknikal; nagpapakita ito ng kakulangan ng legal na basehan upang hawakan ang mga sensitibong proyekto ng gobyerno.
Ang batas ay malinaw: ang paggamit ng posisyon, awtoridad, at impluwensya upang magkaroon ng di-nararapat na yaman ay siyang mismong depinisyon ng pandarambong. Sa kaso ni Bong Go, inakusahan siya ni Trillanes na kumilos nang may “conspiracy” (sabwatan) kay dating Pangulo Rodrigo Duterte. Bilang matalik na aide at isa sa pinakapinagkakatiwalaang tao noon ni Duterte, sinasabing ginamit ni Go ang kanyang malakas na posisyon upang manipulahin ang pag-award ng mga kontrata at siguraduhin na ang kumpanya ng kanyang pamilya ang makikinabang. Ang pagkakaugnay ng inisyal na ‘CLTG’ sa kumpanya at ang pinaghihinalaang papel ni Go ay nagdadagdag ng bigat sa mga akusasyon, na nagmumungkahi ng mas malalim na “conflict of interest” at paglabag sa etika.
ANG TEORYA NG KRIMEN: PAGLABAG SA ANTI-PLUNDER ACT
Ang krimen ng plunder, sa ilalim ng Republic Act No. 7080, ay nangangailangan ng patunay na ang isang opisyal ng gobyerno, nang mag-isa o katuwang ang iba, ay umipon o nagkamal ng kayamanan na aabot o lalampas sa P50 milyon. Ang P6.6 bilyong halaga ng mga kontrata ay malinaw na lumampas sa threshold na ito, kaya’t ang kaso ay tinawag na “plunder.” Bukod sa R.A. 7080, inakusahan din sina Go at Duterte ng paglabag sa Anti-Graft and Corrupt Practices Act (RA 3019) at Code of Conduct and Ethical Standards for Public Officials and Employees (RA 6713).
Hindi pa rito nagtatapos ang mga isyu. Matatandaan na nag-file din si Trillanes ng naunang kaso laban kina Duterte at Go kaugnay sa P16-Billion frigate deal ng Philippine Navy, kung saan inakusahan si Go ng panghihimasok at pag-impluwensya sa proseso ng pagpili ng supplier ng barkong pandigma. Ipinahihiwatig ng patong-patong na kasong ito ang isang pattern ng umano’y paggamit ng kapangyarihan para sa personal o pampamilyang kapakinabangan, na nagpapalakas sa panawagan ng masusing imbestigasyon.
ANG TUGON NI SENADOR BONG GO: ‘RECYCLED’ AT ‘DESTRUCTIVE POLITICS’
Sa kabilang panig, mariing itinanggi ni Senador Bong Go ang lahat ng paratang. Sa isang pahayag, tinawag niya ang kaso ni Trillanes na “rehashed and recycled for obvious politicking purposes.” Para kay Go, ang hakbang na ito ay “a clear case of destructive politics and a sure sign of desperation out to malign me and the former President.”
Iginiit niya na ang mga akusasyong ito ay hindi bago at paulit-ulit nang inilalabas tuwing may malapit na eleksyon o kapag may importanteng isyu sa pulitika. Ipinahayag niya na handa siyang harapin ang lahat ng paratang upang tuluyan nang matapos ang isyu at maipakita ang kawalan niya ng kasalanan. Inaasahan niyang tatayo ang Department of Justice (DOJ) at ang Ombudsman sa katotohanan at tuluyan nang wakasan ang mga “kasinungalingang” ito na aniya’y ginagamit lamang upang sirain ang kanyang reputasyon at ang reputasyon ng dating administrasyon.
Gayunpaman, ang pagtanggi na ito ay haharap sa matinding pagsubok sa paghaharap ng mga dokumento at ebidensya na naipon ni Trillanes sa loob ng maraming taon. Ang pag-file ng pormal na reklamo ay nagpapahiwatig na ang mga ebidensya ay sapat na upang simulan ang proseso ng piskalya.
ANG IMPLIKASYON SA KINABUKASAN NG PILIPINAS
Ang kasong ito ay hindi lamang tungkol kina Trillanes at Bong Go; ito ay tungkol sa pananagutan ng mga opisyal ng gobyerno sa mata ng batas. Kung mapapatunayan ang mga paratang, ito ay magiging isang malaking tagumpay para sa mga naniniwala sa isang tapat at transparent na pamamahala. Ito ay magsisilbing babala sa lahat ng public servants na walang sinuman ang nakatataas sa batas at ang paggamit ng posisyon para sa korapsyon ay may kaakibat na matinding parusa.
Ang pag-file ng plunder case sa DOJ ay ang unang hakbang pa lamang. Ang proseso ay dadaan pa sa masusing imbestigasyon at, kung mapapatunayang may sapat na basehan, ito ay aakyat sa Sandiganbayan, ang korte na may hurisdiksyon sa mga kasong korapsyon ng mga matataas na opisyal. Ang kinahinatnan ng kasong ito ay magbibigay ng mahalagang hudyat sa katayuan ng Pilipinas sa pandaigdigang laban kontra korapsyon.
Maraming mamamayan ang naghihintay ng resulta. Ang kasong ito ay susubok hindi lang sa katatagan ng ebidensya ni Trillanes, kundi pati na rin sa independensya at integridad ng ating mga ahensya ng hustisya. Ang panawagan ng taumbayan ay simple: Ibalik ang P6.6 bilyong pondo ng bayan at panagutin ang sinumang gumamit ng kanilang kapangyarihan para sa personal na pakinabang. Ang publiko ay umaasa na sa pagkakataong ito, ang batas ay mangingibabaw, at ang mga bilyon-bilyong piso ay mapupunta sa tunay na serbisyo para sa bayan.
KONKLUSYON: ANG HUKOM AY ANG TAUMBAYAN
Sa huli, habang patuloy ang labanan sa legal na arena, ang pinakamalaking hukom ay ang taumbayan. Ang kasong ito ay nagpapaalala sa lahat ng Pilipino na ang pagbabantay sa gobyerno ay isang tungkulin, hindi lamang isang opsyon. Ang desisyon ng mga korte ay mahalaga, ngunit ang pagkamit ng katarungan at pananagutan para sa bilyun-bilyong piso ay siyang tunay na sukat ng ating demokrasya.
Mananaig ba ang katotohanan, o malilimutan lang ito tulad ng maraming kaso ng korapsyon sa nakaraan? Ang sagot ay matutuklasan sa mga susunod na kabanata ng isa sa pinaka-kontrobersyal at pinakamahalagang legal na labanan sa kasaysayan ng pulitika ng Pilipinas.